Zelena energija stvara se duže od veka

Deset najstarijih malih hidroelektrana, kojima danas upravlja „Elektroprivreda Srbije“ izgrađene su od 1900. do 1940. godine. Pet od njih ima poseban značaj s obzirom na to da su bile prvi srpski proizvođači novog oblika energije – električne energije, i to u javne svrhe.

Najveći doprinos u primeni električne energije dao je Nikola Tesla, svetski naučnik srpskog porekla, na čijim izumima počiva i savremena civilizacija, a najzaslužniji za elektrifikaciju u Srbiji bio je profesor Đorđe Stanojević. On je propagirao upotrebu električne energije i širio ideje Nikole Tesle.

Retko koja evropska zemlja može da se pohvali hidroelektranama koje proizvode električnu energiju duže od jednog veka. „Elektroprivreda Srbije“ ima ih čak pet: HE „Pod gradom“ u Užicu radi 124 godine, HE „Vučje“ kod Leskovca 121 godinu, HE „Sveta Petka“kod Niša 116 godina, HE „Gamzigrad“ kod Zaječara 115 godina, i najmlađa – HE „Moravica“ 113 godina. Posmatrane u svetlu istorije tehničkog razvoja zemlje, te hidroelektrane predstavljaju početak modernog doba u Srbiji. Posebna vrednost je što neke rade i danas.

Do 1940. godine izgrađeno je još pet hidroelektrana koje su danas u sastavu EPS-a: HE „Vrelo“ u Perućcu (1927) „Jelašnica“ kod Vranja (1928), HE „Turica“ u Užicu (1929), HE „Sićevo“ kod Niša (1931) i HE „Temac“ kod Pirota (1940).